ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΑ ΜΕΤΑΔΙΔΟΜΕΝΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ
Τα Σεξουαλικά Μεταδιδόμενα ή αφροδίσια νοσήματα είναι ασθένειες ή μολύνσεις που μεταδίδονται με σεξουαλικές δραστηριότητες, συμπεριλαμβανομένης της στοματικής και πρωκτικής επαφής.
Σύφιλη
Πρόκειται για ασθένεια χρόνιας διαδρομής που προσβάλλει όλα τα όργανα του οργανισμού. Προκαλεί το συφιλιδικό έλκος στα γεννητικά όργανα. Μεταδίδεται στην άμεση επαφή με δέρμα που έχει προσβληθεί, με το σίελο, το σπέρμα και τα κολπικά υγρά, κατά το τοκετό στο μωρό και έπειτα από μετάγγιση αίματος. Η διάγνωση γίνεται με αιματολογικές εξετάσεις και θεραπεύεται με πενικιλίνη.
Βλεννόρροια
Οφείλεται στο γονόκκοκοNeisseria και μεταδίδεται με τη σεξουαλική επαφή. Στους άνδρες παρουσιάζει πυώδεις εκκρίσεις από την ουρήθρα, ενώ στις γυναίκες εκδηλώνεται πόνος ή κάψιμο κατά την ούρηση και πυώδεις κολπικές εκκρίσεις που μπορούν να εξαπλωθούν στις σάλπιγγες προκαλώντας φλεγμονώδη νόσο της πυέλου και πιθανή μελλοντική στείρωση. Η διάγνωση γίνεται με καλλιέργεια του εκκρίματος της ουρήθρας και των κολπικών υγρών και η θεραπεία με αντιβιοτικά. Ξαναγίνεται δεύτερος έλεγχος με καλλιέργεια γιατί μπορεί ο γονόκοκκοκος να είναι ανθεκτικός σε κάποια αντιβιοτικά. Για την πρόληψη απαιτείται η χρήση προφυλακτικού.
Έρπης γεννητικών οργάνων
Οφείλεται στον ιό Herpes Virus Hominis. Υπάρχουν 2 τύποι ιού έρπητα: Τύπος I στα χείλη του στόματος και Τύπος II στα γεννητικά όργανα. Μεταδίδεται με την σεξουαλική επαφή και έχει χρόνο επώασης 2-5 μέρες. Η χρήση προφυλακτικού παρέχει πρόληψη, που δεν είναι ωστόσο απόλυτη. Ο έρπης των γεννητικών οργάνων μπορεί να μεταδοθεί με στοματική επαφή και να προκαλέσει τον επιχείλιο έρπη Τύπου Ι. Τα συμπτώματα του έρπη γεννητικών οργάνων ξεκινούν αρχικά με μικρές φυσαλίδες που σπάνε σε 24 ώρες, σχηματίζοντας μικρά έλκη που συνοδεύονται με κνησμό και πόνο, τα οποία εξαφανίζονται μετά από 3-20 μέρες. Ο ιός εγκαθίσταται στα νεύρα της περιοχής που έχει μολύνει, όπου μπορεί να μείνει κρυφός και αδρανής για χρόνια. Τα συμπτώματα εμφανίζονται από καιρό σε καιρό, όταν το ανοσοποιητικό σύστημα δεν είναι ισχυρό. Η διάγνωση γίνεται κλινικά, με την επισκόπηση των δερματικών βλαβών και με εξετάσεις αίματος που δείχνουν την ύπαρξη αντισωμάτων. Δεν υπάρχει οριστική θεραπεία, που να εκριζώνει τον έρπη από τον οργανισμό. Η φαρμακευτική αγωγή, που χορηγείται τόσο τοπικά όσο και από το στόμα, μειώνουν τα συμπτώματα και ανακουφίζουν τον ασθενή και πρέπει να ληφθεί από τις πρώτες ημέρες της λοίμωξης.
Χλαμύδια
Οφείλονται σε μια ομάδα Gram αρνητικών βακτηρίων, τα Chlamydia Τrachomatis. Στις περισσότερες γυναίκες δεν παρουσιάζουν συμπτώματα, ενώ σε άλλες εμφανίζουν υδαρή έκκριση από τον κόλπο και πόνο χαμηλά στην κοιλιά ιδιαίτερα κατά τη συνουσία. Προσβάλουν τον τράχηλο της μήτρας, τις σάλπιγγες και το ουροποιητικό σύστημα, προκαλώντας δυσουρία. Ακόμα μπορούν να προσβληθούν τα μάτια, ο φάρυγγας, ο πρωκτός και σε προχωρημένο στάδιο οι αρθρώσεις. Αποτελούν ένα σύνηθες φαινόμενο σε νέες γυναίκες, που εναλλάσσουν ερωτικούς συντρόφους. Εάν η μόλυνση δεν αντιμετωπιστεί θεραπευτικά, μπορεί να προκαλέσει σοβαρή φλεγμονώδη νόσο της πυέλου και προβλήματα στις σάλπιγγες, με κίνδυνο στειρότητας ή έκτοπης κύησης. Η θεραπευτική αγωγή περιλαμβάνει τη χρήση αντιβιοτικών.
Ιογενείς ηπατίτιδες - Ηπατίτιδα Β
Ο ιός της ηπατίτιδας B μεταδίδεται με σεξουαλική επαφή, μετάγγιση αίματος, κατά την διάρκεια του τοκετού από τη μητέρα στο μωρό. Περιλαμβάνει συμπτώματα όπως φλεγμονή του ήπατος, εμετό και ίκτερο. Η χρόνια ηπατίτιδα Β μπορεί να προκαλέσει κίρρωση του ήπατος καθώς και ηπατικό καρκίνο. Η διάγνωση γίνεται με αιματολογικές εξετάσεις. Η φαρμακευτική αγωγή δεν εκριζώνει πλήρως τον ιό της ηπατίτιδας Β, ωστόσο εμποδίζει την εξέλιξη της σε κίρρωση ή ηπατοκυτταρικό καρκίνο. Η πρόληψη της ηπατίτιδας Β στηρίζεται στον εμβολιασμό, στη σωστή ενημέρωση οδηγιών σεξουαλικής συμπεριφοράς και στην τήρηση των κανόνων υγιεινής.
Ηπατίτιδα C
Είναι μία λοίμωξη που οφείλεται στον το ιό της ηπατίτιδας C και προσβάλλει κυρίως το ήπαρ. Παρότι δεν παρουσιάζει συμπτώματα, η χρόνια λοίμωξη μπορεί να προκαλέσει ουλές στο ήπαρ και να οδηγήσει σε κίρρωση. Σπάνια μεταδίδεται μέσω της σεξουαλικής επαφής. Μεταδίδεται μέσω της έκθεσης σε αίμα και σε παράγωγα αίματος, όπως ενδοφλέβια χρήση ναρκωτικών, μη αποστειρωμένου ιατρικού εξοπλισμού και μεταγγίσεων αίματος. Αντιμετωπίζεται με φαρμακευτική αγωγή. Για την ηπατίτιδα C δεν υπάρχει εμβόλιο.
AIDS
O ιός HIV είναι ο ιός που προκαλεί τη νόσο AIDS, το Σύνδρομο Επίκτητης Ανοσολογικής Ανεπάρκειας. Μεταδίδεται με σεξουαλική επαφή, επαφή με αίμα και παράγωγα ή άλλα σωματικά υγρά, μολυσμένες βελόνες, καθώς και κατά την εγκυμοσύνη ή τον θηλασμό. Ωστόσο, δεν μεταδίδεται με το φιλί, το σάλιο, από τουαλέτα, κουνούπια ή πισίνες. Αρχικά τα συμπτώματα μοιάζουν με μια κοινή ιογενή λοίμωξη και αργότερα προστίθενται επίμονη κεφαλαλγία, πυρετός, διάρροια, απώλεια βάρους, νυχτερινοί ιδρώτες και κυρίως λεμφαδενοπάθεια. Η καταστροφή του ανοσοποιητικού συστήματος από τη δράση του ιού σε προχωρημένα στάδια κάνει το άτομο ευάλωτο σε ιούς, μύκητες, βακτήρια και παράσιτα που υπό άλλες συνθήκες δε θα προσέβαλαν τον άνθρωπο ή θα προκαλούσαν πολύ ήπιας μορφής νόσο. Αντιμετωπίζεται με συνδυασμούς αντιρετροϊικών φαρμάκων, που επιβραδύνουν την εξέλιξη του AIDS, με διάφορες παρενέργειες. Ακόμα δεν έχει αναπτυχθεί κάποιο προληπτικό εμβόλιο ή μέθοδος πλήρους ίασης της λοίμωξης.
Ιός HPV
Ο Ιός των ανθρωπίνων θηλωμάτων μολύνει το δέρμα και τους βλεννογόνoυς των ανθρώπων και ορισμένων ζώων. Μέχρι στιγμής έχουν απομονωθεί 200 υπότυποι και περίπου οι 40 είναι σεξουαλικά μεταδιδόμενοι. Κάποιες μορφές του HPV προκαλούν κονδυλώματα, ενώ κάποιες άλλες μορφές προκαλούν μόλυνση, που επιφέρει προ-καρκινικές δυσπλασίες. Ο ιός μεταδίδεται με άμεση επαφή με δέρμα ή βλεννογόνο, αλλοιωμένο από HPV, με την προυπόθεση να υπάρξει τριβή και να προκύψουν μικροτραυματισμοί για να εισχωρήσει ο ιός στο επιθήλιο. Για το λόγο αυτό, ο ευκολότερος τρόπος μετάδοσης για τους HPV αποτελεί η κολπική ή πρωκτική σεξουαλική επαφή. Η διάγνωση γίνεται με Τεστ Παπανικολάου και την τυποποίση του ιού με HPV DNA test που αποκαλύπτει τον υπότυπο του ιού και ύπαρξη συνλοίμωξης. Συμπληρωματικά γίνεται έλεγχος του τραχήλου με κολποσκόπηση και λήψη βιοψιών όπου απαιτείται. Πρόσφατα εγκρίθηκε η χρήση δύο εμβολίων τα οποία αποτρέπουν την μόλυνση από τους πιο επικίνδυνους καρκινογόνους τύπους του HPV, για κορίτσια ηλικίας 12-26 ετών. Το προφυλακτικό δεν παρέχει πλήρη προστασία αλλά μειώνει τις πιθανότητες μετάδοσης. Ο ιός δεν μπορεί να απομακρυνθεί από τον οργανισμό. Μολύνει τα κύτταρα και παραμένει για πάντα μέσα τους. Όμως οι δυσπλασίες και τα κονδυλώματα μπορούν να αφαιρεθούν. Η θεραπευτική αντιμετώπιση περιλαμβάνει: τοπική επάλειψη με αντινεοπλασματικά φάρμακα, καυτηριασμό ή η εξαίρεση των κονδυλωμάτων με λέιζερ και κωνοειδή εκτομή των δυσπλασιών του.